Onthulling 45 struikelstenen in Zaanstad: gedenktekens voor Zaans-Joodse inwoners
20 oktober 2021
Op 25, 26 en 27 oktober en op 1 en 2 november aanstaande worden in Zaandam en Koog aan de Zaan 45 struikelstenen onthuld. Door de coronapandemie konden de voorgenomen onthullingen van struikelstenen in 2020 en voorjaar 2021 niet doorgaan. Nu is het weer mogelijk. Tijdens een korte ceremonie worden de namen en levensgeschiedenissen voorgelezen van de mensen voor wie een steen onthuld wordt. Daarna wordt het zand weggeveegd en kan een steentje – bloemen worden nooit gelegd op Joodse ‘graven’ – bij de struikelstenen worden gelegd.
In Zaanstad zijn inmiddels al bijna 90 struikelstenen geplaatst. Nu komen daar 45 stenen bij. De Werkgroep Struikelstenen Zaanstad streeft ernaar dat in 2022 alle meer dan 170 omgebrachte Zaans-Joodse inwoners worden herinnerd door middel van deze gedenktekens.
De struikelstenen worden gemaakt door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het door hem opgezette project loopt al vanaf 1994. Sindsdien legde hij verspreid over Europa tienduizenden Stolpersteine, zoals de struikelstenen in het Duits heten. Demnig heeft ze zo genoemd, omdat je er over struikelt in je hoofd en je hart, en je moet buigen om de tekst op de stenen te kunnen lezen. Passanten worden als het ware uitgenodigd om even stil te staan bij de aangeboden informatie. Op de gedenktekens (10 x 10 cm.) worden, in een messing plaatje, onder meer de naam, geboortejaar en overlijdensdatum van het slachtoffer aangebracht. De struikelstenen krijgen vervolgens een plek in het trottoir bij de voormalige woningen van de slachtoffers.
Data en tijden onthullingen
maandag 25 oktober in Zaandam
10.00 uur: 4 stenen bij Bleekerstraat 39 voor het gezin Werner
10.45 uur: 3 stenen bij Jonge Arnoldusstraat 104 voor het gezin Löwenstein
11.30 uur : 3 stenen bij Noorderkerkstraat 4 voor het gezin Van Thijn
dinsdag 26 oktober in Zaandam
10.00 uur: 3 stenen naast Peperstraat 86 in de A.F. de Savornin Lohmanstraat (voorheen Fransestraat 1a) voor het gezin Vorst
10.45 uur: 2 stenen bij Oostzijde 151 voor het echtpaar Löwenstein
woensdag 27 oktober in Zaandam
10.00 uur: 10 stenen bij Hogendijk 80 voor het gezin Smit
10.45 uur: 2 stenen bij Rozengracht 24 (voorheen Dampad 39b) voor het echtpaar IJzerkoper
11.30 uur: 3 stenen bij Damstraat 10 (voorheen Damstraat 4) voor het gezin Drilsma
maandag 1 november in Zaandam
10.00 uur uur: 4 stenen bij Koerakinstraat 20 (voorheen Sophiastraat 13) voor het gezin Poppelsdorf
10.45 uur: 2 stenen bij Hazepad 12 voor het echtpaar Drukker
11.30 uur: 3 stenen bij Vinkenstraat 92 voor het gezin Drukker
dinsdag 2 november in Koog aan de Zaan en Zaandam
10.00 uur: 1 steen bij Breedweer 4 in Koog aan de Zaan (voorheen Breedweer 16) voor Meijer Kokernoot
10.45 uur: 3 stenen bij Tuinstraat 78 in Zaandam voor het gezin Brilleslijper
11.30 uur: 2 stenen bij Stationsstraat 65 in Zaandam voor het echtpaar Rosenbaum
Namenlint door de stad
Van de bijna driehonderd Joden die begin 1942 woonden in het gebied dat nu Zaanstad is, stierven ruim 170 personen een voortijdige dood, vrijwel allen in Auschwitz of Sobibor. Van hen heeft het merendeel geen graf. Aangezien een mens pas is vergeten als zijn/haar naam vergeten is, wil de werkgroep de namen van alle omgekomen Zaanse Joden zichtbaar maken. Daarmee ontstaat een gebroken namenlint door de stad: een monument dat de herinnering aan de weggevoerde Zaanse Joden levend houdt.
De realisatie van het project Struikelstenen wordt mogelijk gemaakt door bijdragen van vele particulieren, bedrijven en onder andere de volgende fondsen: Honig Laan Fonds, Associatie Uitvaartfonds, Bredenhofstichting, P.M. Duyvis fonds, Jacob Stinsfonds, Gerrit Blaauwfonds, De Rooie Cent, Arie Lemsfonds.
