Boomziektes-, plagen en gebreken

Op deze pagina vind je een korte uitleg van de meest voorkomende ziektes, plagen en gebreken in Zaanstad en hoe deze te herkennen.

Net zoals mensen kunnen bomen ook ziek worden. Er zijn tientallen ziektes waar bomen gedurende hun leven last van kunnen krijgen.  Gelukkig worden niet alle bomen ziek. Bomen die al oud zijn of een slechte conditie hebben, krijgen vaker te maken met ziektes dan gezonde bomen. Elke vier jaar worden de bomen in Zaanstad geïnspecteerd op ziekten tijdens een boomveiligheidscontrole. In de tussentijd houden de collega's van stadsbeheer de bomen ook in de gaten.  


Soms is een boom zo ziek dat we deze moeten kappen. Omdat de kap snel moet gebeuren maken wij gebruik van de noodkapprocedure. Een kapvergunning is dan niet nodig. We doen ons best, maar doordat we snel moeten handelen is het niet altijd mogelijk om iedereen tijdig te informeren. We houden op deze pagina bij waar we zieke bomen hebben verwijderd. 

Maak je je zorgen om een boom? Klik op onderstaande knop om online een melding te maken of bel 14 075.

Melding maken

Boomziekten

Iepziekte

De iepenspintkever draagt een schimmel bij zich. Deze wordt overgebracht als de kever de boom aanvreet. De schimmel tast vervolgens de boom aan. De boom raakt in stress en laat zijn afweersysteem een soort hars aanmaken. Met deze hars isoleert de boom de schimmel, maar ook zijn houtvaten. Dit zijn de aderen van de boom. De hars verstopt de vaten. Delen van de boom raken afgesloten van voedsel en sterven af, totdat er geen takken meer over zijn en de iep dood gaat. Dit gebeurt binnen enkele weken.

Zodra de boom dood is vliegen de kevers naar een andere boom. De drie verschillende soorten iepenspintkevers weten de bomen op honderden meters afstand te vinden. Zieke iepen kunnen elkaar ook besmetten via wortelcontact. De iepziekte gedijt het beste bij warm weer en verschijnt ieder jaar vanaf mei tot en met oktober.

Wat doen we eraan?

Om de ziekte voor te zijn willen we snel geïnfecteerde bomen vinden. Zieke bomen zijn niet te genezen. We kappen de zieke boom, zodat de kevers zich niet kunnen vermeerderen. De takken versnipperen we. De snippers geven de ziekte niet door. Het hout van de stam wordt afgevoerd en op een speciale manier verwerkt zodat er geen kevers vrij kunnen komen.

Zie je een iep met dode takjes en of blaadjes die als vaantjes in bomen hangen? Help mee de iepziekte te bestrijden, en maak een melding via deze link.

Een zieke boom in je tuin?

Als je zelf een zieke iep in de tuin aantreft kun je deze het beste door een boomverzorgingsbedrijf laten kappen. De iepenspintkever overwintert tussen de schors op de stam. Het is daarom alleen toegestaan om geschild iepenhout, dus ontdaan van de bast, te bewaren voor kachelhout.

Essentaksterfte         

Dit is een schimmel aantasting waardoor de boomtakken van essen afsterven of soms zelfs de gehele boom.

Essentaksterfte is te herkennen door zichtbare symptomen bij de bladeren, twijgen, takken en stammen van essen. De bladeren vertonen een bruinverkleuring van de bladsteel, gevolgd door afsterving en bruinverkleuring van (delen van) het blad. Op dunne twijgen ontstaan in het begin donkere verkleuringen in de bast. De schimmel tast zowel blad als bast, maar geen hout aan. 

Wanneer de bast afsterft wordt de sapstroom geblokkeerd. Twijgen of takken verdrogen hierdoor volledig. De aantasting van het blad en de bast hoeven niet gelijktijdig op te treden. Zo kan het ene jaar het blad worden aangetast en het jaar daarna de bast. 

Bij oudere aantastingen is de bast ingezonken en lichter gekleurd. Op dikkere takken en stammen ontstaan bastverkleuringen vaak rond de aanzet van een zijtak. Deze verkleuringen zijn vaak langgerekt en kunnen uiteindelijk de tak of stam helemaal omvatten, waarna het bovenliggen de deel van de boom afsterft. Jonge bomen lijken vatbaarder voor een aantasting. Maar ook in oudere bomen kan takafsterving worden aangetroffen. Bij ernstige aantasting kan dit leiden tot het geheel afsterven van de boom.

Kastanje bloedingsziekte                               

Kastanje bloedingsziekte is een ziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie die de bast van de kastanje boom infecteert. Hierdoor ontstaat er baststerfte als dit grootschalig is dat sterft de gehele boom af. De kastanjebloedingsziekte wordt in Nederland sinds 2002 waargenomen.

De kastanjebloedingsziekte laat een opeenvolging van symptomen zien. Op de stam verschijnen roestbruine vlekken, deze verspreiden zich snel over de hele stam. Uit de vlekken komt een vloeistof: de boom bloedt als het ware. Het vocht is eerst helder maar verkleurt snel naar donkerbruin en wordt stroperig. Daarna gaat de bast onder de vlekken rotten en sterft deze uiteindelijk af. Bij oudere bomen kan in enkele gevallen herstel plaatsvinden, bij zaailingen of jonge kwekerijbomen is de aantasting vaak fataal.

Ongeveer 60% van de kastanjebomen in Zaanstad zijn aangetast en inmiddels zijn diverse bomen gekapt. Sommige bomen vertonen al jaren lichte aantasting van kastanjeziekte zonder dat de ziekte zich zichtbaar doorzet. Andere bomen gaan binnen een jaar dood. Landelijk wordt geadviseerd de bomen met rust te laten en te verwijderen, als ze zijn afgestorven.

Watermerkziekte                             

Watermerkziekte  is een bacterieziekte waardoor wilgen afsterven. Bij de zieke bomen verstoppen de bacteriën de houtvaten van de wilg. Bij het door zagen van recent aangetast hout ontstaat er een waterig laagje. Zo komt deze ziekte aan zijn naam watermerkziekte.

In eerste instantie maakt de boom binnen in de kroon veel takjes aan, uiteindelijk zal de boom na enkele jaren dood gaan. 

Een aangetaste boom kan, wanneer dit tijdig gebeurt, geknot worden om te behouden. De boom zal aangetast blijven maar dit uit zich niet in de jonge scheuten. De wilg dient vervolgens 1 maal in de drie jaar geknot te worden. 

Massaria aantasting        

Massaria aantasting bij plataan wordt veroorzaakt door een schimmel die het bastweefsel van vooral takken aantast. Dit begint boven op de takken waar het bastweefsel afsterft met kans op takbreuk.

De aantasting is besmettelijk, maar voor zover nu bekend is, hoeft dit nog geen fatale gevolgen voor de boom te hebben. Er is echter nog weinig informatie bekend, wat de gevolgen van deze ziekte voor de boom op de langere termijn zijn.

Boomplagen

Als bomen zichtbaar in hun groei worden gehinderd, of erger nog doodgaan vanwege insecten is er sprake van een plaag. Een voorbeeld hiervan zijn de spinselmotrupsen die hele bomen in het voorjaar kaalvreten.

Veelvoorkomend zijn luizen op linden, esdoorns en meidoorns. Hoeveel invloed de insecten op de gezondheid van bomen hebben is heel wisselend. Dit hangt af van de weerbaarheid van de bomen. Die kunnen namelijk stoffen ontwikkelen waardoor de luizenvraat minder wordt.  

We hebben in Zaanstad vraatschade door onder andere: perenprachtkever, eikenprocessierups, wilgenhoutrups, elzenhaantje, populierenboktor (kleine en grote) en spuugbeestje. Echter is dit niet voldoende om te kunnen spreken van een plaag. 

Boomgebreken

Door boomgebreken zijn bomen vaak onveilig bijvoorbeeld door loshangende takken. Er zijn verschillende soorten gebreken. Bij de iep en de Hongaarse eik is er vaak sprake van het afbreken van bomen onderaan de stam.  Dit wordt ook wel uitgestelde verenigbaarheid genoemd. Een ander veelvoorkomend gebrek zijn plakoksels. Hierbij is de takaanhechting niet goed vergroeid met de stam. Dit komt bij veel boomsoorten voor met stijl opgaande takken.

Hoog contrastToegankelijkheidsverklaringGa naar Zaanstad.nl