Bomen verkoelen door hun schaduw en door verdamping. Hier lees je meer over klimaatvriendelijke bomen.
Ieder jaar is er een Nationale Boomfeestdag in maart. Met de klimaatverandering waarin we zomers krijgen die steeds heter en droger worden heb je veel plezier van een boompje in de tuin. Als je dan een boom plant, welke boom is het meest verkoelend door zijn kroon of blad en houdt goed water vast bij hevige regenbuien?
In de afgelopen jaren sneuvelden vele weerrecords. Van warmste dag tot droogste maand. En als er dan een bui viel, regende het op diverse plekken meer dan 40mm per uur, terwijl de Nederlandse riolen op 20mm zijn ingericht. Beplanting zoals bomen wordt belangrijker nu gevolgen van klimaatverandering zich sterker manifesteren.
Bomen verkoelen door hun schaduw en door verdamping. Een boom met een transparante brede kroon is een prima zonnescherm. Tegelijkertijd voel je je niet opgesloten omdat je door het bladerdak heen kunt kijken. Verdamping helpt ook verkoelen. Bij een bui valt er regenwater op blad, twijgen en stam van de boom. Als het warmer wordt, verdampt dat water en wordt de luchtvochtigheid groter (evaporatie). Die hogere luchtvochtigheid doet de (gevoels)temperatuur dalen. Ook zonder regen kan verdamping plaatsvinden. Als bomen voldoende water krijgen, verdampen ze water via transpiratie. Water geven bij droogte helpt dus hierbij.
Een boom met brede kroon, groot bladoppervlak, ruwe stam en zonder veel bladverlies, kan het meeste water verdampen en is dus nuttig in een klimaatbestendige stad. Een volwassen boom van 15 meter en hoger verkoelt evenveel als 10 airco’s. Bomen houden bovendien water goed vast omdat hun wortels de bodem poreus maken. Bij verharding of compacte bodem spoelt het water zo weg.
“Allereerst kun je maar het best bomen van de 3e grootte kiezen, die niet hoger worden dan 10 meter”, zegt Jos Koppen, visiespecialist groen bij gemeente Zaanstad. “Voor wat koelte in je tuin en bij droogte zijn een bol esdoorn, linde, dakmoerbei, bol acacia en de Chinese vernisboom prima keuzes. Of een prieelberk, die goede tegen de zeewind kan en favoriet is bij vlinders. Maar ook de Japanse notenboom of ginkgo, met een bladerdak waar je doorheen kunt kijken, kan uitstekend. Deze komt laat in bloei, heeft in de zomer mooi geel blad.”
Als hij dan in algemene zin toch de meest klimaatvriendelijke bomen voor een stadstuin moet kiezen, komt Jos Koppen tot de volgende top 3:
Begin klein. Dat wil zeggen: Kies voor de aanplant voor een boompje van ongeveer 1,5 meter hoog, met een stamdikte van een kartonnen koffiebekertje. Houd er wel rekening mee dat de boom op minimaal anderhalve meter van de erfafscheiding plant, dat is wettelijk zo vastgelegd.
