Grasmaaien

Het maaiseizoen loopt van april tot en met november. Op deze pagina lees je meer over hoe vaak de gemeente maait en waarom het soms wordt overgeslagen.

Vlogs in het groen


Zaanstad gaat vanaf dit jaar natuurvriendelijker maaien. De twee groenbeheerders Arjan en Wilco van de gemeente Zaanstad nemen je in korte vlogs mee in de wereld van het maaien.

Bekijk hier alle vlogs

Een nieuwe manier van maaien

Grasbeheer

Hoe beheren we in Zaanstad het gras?  We onderscheiden in Zaanstad 5 soorten grasbeheer:

-  Gazons (grasvelden);
-  Ruige berm of veld;
-  Ecologisch beheer: bloemrijke berm/ gefaseerd maaibeheer/ rietland/ schapenbegrazing;
-  Bloemenlinten (bollen/ingezaaide mengsels);
-  Rietoevers/ ecologische oevers.

Gazon (grasvelden)

Gazons zijn grasvelden tot 15 centimeter hoog, met paardenbloemen, madeliefjes, ereprijs en pinksterbloemen. Deze plekken zijn bedoeld om op te lopen, recreëren en spelen. Het gras moet daarom kort en netjes zijn, bijvoorbeeld om een balletje te trappen. Gazon heeft vooral een recreatief doel en heeft relatief  weinig waarde voor de biodiversiteit. In Zaanstad hebben we ongeveer 171 hectare gazon.

Hoe maaien we hier? 
De gemeente maait gazon 20 tot 25 keer per jaar, tussen half maart en half november. De gazonmaaier doet zo'n 9 dagen over een maaironde.  Het maaisel blijft liggen. We verzamelen het niet en voeren het niet af.  Zwerfvuil moet makkelijk op te ruimen zijn.  Als te veel zwerfvuil op één plek ligt, slaat de gemeente een maaibeurt over en haalt het zwerfvuil eerst weg. Als het nodig is maken we de grond gelijk voordat we gaan maaien. Dit is vooral als een grasveld veel molshopen heeft. Het grasveld is daarna beter te gebruiken.

Behalve de parken, velden en gazons maaien we ook de slootkanten. Tijdens het broedseizoen houden we rekening met de watervogels. De slootkanten houden we breed, afhankelijk van de grootte van het veld. Ter illustratie: is een veld naast de sloot zo’n 3 meter breed, dan maaien we tot 1 meter van de slootkant. Is het veld 15 meter breed, dan laten we langs de slootkant 3 meter breed het gras en de bloemen groeien en bloeien. Bankjes houden we altijd vrij, zodat wandelaars en natuurliefhebbers kunnen genieten van het uitzicht op het water.

We doen mee aan het landelijke initiatief ‘Maai Mei Niet’. In de maanden april en mei slaan we soms één of meer maairondes over. Dat doen we waar en wanneer het kan. We doen het om gazonsoorten zoals paardebloemen, madeliefjes, paarse dovenetels, ereprijs en pinksterbloemen de kans te geven om langer te bloeien en uit te zaaien.

Gazons maaien we 20 tot 25 keer per jaar


Ruige berm of veld

Een ruige berm of veld bestaat uit gras, planten en kruiden van ongeveer 30 tot 40 centimeter hoog. Doordat we minder maaien, verruigt het gras en komt er ook ruimte voor andere begroeiing, zoals bijvoorbeeld ridderzuring, brandnetel, akkerdistel en riet.  De oppervlakte van ruige berm of veld in Zaanstad is ongeveer 135 hectare.

Hoe maaien we hier? 
Ruige berm of veld klepelen we 2  keer per jaar, bijvoorbeeld in mei, juli, september en oktober .Gevaarlijke kruispunten tussen wegen worden 4 keer per jaar gemaaid voor vrij zicht. Naast smalle fietspaden wordt ook één meter veiligheidsstrook gemaaid. 

Het maaisel wordt verhakseld en blijft liggen. Doordat het maaisel blijft liggen, blijven de bermen en velden voedselrijk en daardoor niet zo bloemrijk. Wel is meer ruimte voor bijvoorbeeld paardenbloemen, madeliefjes en kaasjeskruid. Voordat we gaan maaien, inspecteren we eerst het gedeelte dat we willen maaien. Zwerfvuil haalt de gemeente zoveel mogelijk voor het maaien weg.

Voorbeeld van een ruige berm of veld

Ecologisch beheer: bloemrijke berm/ gefaseerd maaibeheer/ rietland/ schapenbegrazing


Op de plekken die we ecologisch beheren, zien we gras, bloemen en kruiden die tussen de  50 centimeter en 1 meter hoog zijn. Het is een vrij kostbare vorm van beheer, gericht op het vergroten van de natuurwaarde. Deze (bloem)bermen, rietlanden en velden hebben een belangrijke ecologische functie voor zeldzame soorten. In Zaanstad gaat het om ongeveer 109 hectare.

Hoe maaien we hier?
De gemeente maait een bloemrijke berm 1 tot 2 keer per jaar: in juli/augustus en na 1 oktober. Het maaien gebeurt met een vingerbalk of cirkelmaaier. Het maaisel verzamelen we na enkele dagen (bij droog weer) voeren we af. Bij een niet al te voedselrijke berm ontstaat verschraling en kruidenbloei (bijvoorbeeld op de Guisweg).

Bij gefaseerd beheer slaan we delen van de vegetatie over, die maaien we later. Op sommige plekken laten we het ‘maaien’ aan schapen over. Begrazing zorgt voor afwisseling in bemeste en bloemrijke vegetatie. Ook ontstaan kleine open plekken in de grond door de hoeven van de dieren. Deze bieden ruimte voor planten die van open grond houden zoals klaprozen en koolzaad.

Ook hebben we hooglanders die grazen in parken, zoals het Vijfhoekpark. Daar maaien we de paden, maar verder laten we alles zo ruig mogelijk.

Het ecologisch beheren in Zaanstad

Bloemenlinten (bollen/ingezaaide mengsels)

De gemeente legt ook bloemenlinten aan. Deze worden elke 2 tot 3 jaar omgewoeld en opnieuw ingezaaid. Ze zijn spectaculair mooi in het voorjaar, maar kostbaar in aanleg en onderhoud. Daarom beplanten we die alleen op speciale (zicht-) plekken. Als ze worden ingezaaid met kruiden die hier thuishoren en worden beheerd als hooiland hebben ze een hoge natuurwaarde.

een mooi voorbeled van een bollenlint

Rietoevers / ecologische oevers

Rietoevers bestaan uit riet, kruiden en bramen en worden meer dan een meter hoog.

Hoe maaien we hier? 
De gemeente maait rietoevers eens per jaar, soms zelfs eens in de 2 of 3 jaar. Het maaien gebeurt meestal in de winter. We verzamelen het maaisel en voeren het af.

Een rietoever in Zaanstad


Maaisel


Op korte soorten gras (gazons) kan het maaisel blijven liggen omdat het kort is. Het verdwijnt vanzelf en de voedingsstoffen uit het gemaaide gras komen weer terug in de grond. Dit bevordert de groei van het gras. Bij de langere soorten gras (ecologisch beheer, bloemenlinten en rietoevers) wordt het maaisel afgevoerd. Door het afvoeren worden voedingsstoffen verwijderd, wat de groei van nectarplanten bevordert. Deze bloemen groeien namelijk beter als deze voedingsstoffen zijn verwijderd. 

Ruige bermen waar we geen maaisel afvoeren zijn vanuit de grondsoort die er aanwezig is van nature al voedselrijk. We verwachten hier minder snel resultaten qua biodiversiteit te behalen dan van de bermen waarvan de grondsoort van nature al schraler is. Wanneer we op deze voedselarme bermen het gras afvoeren en op deze manier nog meer verschralen, dan zijn op deze locaties qua biodiversiteit snel resultaten te verwachten.

Waar maaien we niet?

Soms zijn bij het maaien plekken overgeslagen. Deze plekken worden overgeslagen omdat er niet gemaaid mag worden, er teveel regen is gevallen of omdat er iets in de weg ligt, zoals zwerfafval of bootjes. Ook maaien we bewust niet in gebieden, waar beschermde planten- en diersoorten leven. Afhankelijk van de plek en de dieren en planten die hier leven, maakt de gemeente voor die plekken een maaischema op maat op basis van de gedragscode Wet Natuurbescherming.

Bootje op de kant?

In de winter mogen de bootjes op de kant liggen, maar op 1 april moeten deze weer in het water omdat dan het maaiseizoen begint. Meer informatie over de bootjes vind je op deze pagina.

Grasaren

Je ziet ze vaak op de stoep en aan de randen van het groen: grasaren. Dit is het seizoen waarop dit plantje volop bloeit. Grasaren zijn erg vervelend voor honden. Honden snuffelen graag overal aan en hierdoor ‘kruipen’ deze plantjes onder andere in de oren, tussen de tenen, in de neus en in de huid van uw huisdier. Controleer uw hond daarom regelmatig.

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, houdt het plantje juist van zonnige, veel betreden en zanderige grond of plekken waar veel mest ligt (bijvoorbeeld hondenpoep). Het plantje komt niet voor tussen het weelderig groeiende kruidenrijke gras. Door onkruid van de straat en de stoep te verwijderen en door randen langs de straat en de stoep te steken of te maaien, zorgt de gemeente dat grasaren minder kans hebben.

Hondenpoep opruimen is belangrijk, om de groei van grasaren te voorkomen. Helemaal te voorkomen is het niet, want de aren zijn natuurlijke zaden, die zich eenvoudig verspreiden. Wilt u zelf grasaren verwijderen? Gooi deze dan in de GFT-container.

Meldingen?

Zorgt het hogere gras voor onveilige (verkeers)situaties? Laat het ons dan weten en doe een melding via www.zaanstad.nl

Raadsbesluit en veelgestelde vragen

De gemeenteraad heeft in de vergadering van 8 november 2022 besloten om het maaibeheer te gaan uitvoeren volgens scenario 4. In onderstaande documenten vind je meer informatie.  Ook hebben we hieronder een overzicht opgenomen van veelgestelde vragen over maaien.

Raadsbesluit Beter Maaien

Nota Maaibeleid

  • Het maaibeleid van de gemeente verandert. Wat gaat er veranderen?

    Zaanstad krijgt vanaf 2023 een nieuw maaibeleid. Door op een andere manier te gaan maaien, willen we de biodiversiteit in de gemeente vergroten. De gemeente wil meer soorten insecten, dieren en planten aantrekken. 

    Op een aantal plekken in de gemeente hebben we bloemen ingezaaid. Dat breiden we verder uit. Op plekken waar dat kan, gaan we minder vaak te maaien. Die grasvelden laten we ‘verruigen’. In de praktijk betekent dit dat we een aantal gazons nog maar 2 tot 4 keer per jaar maaien. Daardoor komt het gras hoger te staan en komt er meer ruimte voor andere begroeiing. Het oogt misschien wat rommeliger, maar de insecten profiteren ervan.

    Het uitgangspunt: het gras is lang waar het kan, kort waar het moet. De veiligheid komt op de eerste plaats. Door minder maaien is op die plaatsen meer ruimte voor andere soorten planten om te groeien, zoals fluitekruid en orchideeën. Die nieuwe plantensoorten trekken ook weer insecten aan.

    Niet overal is er ruimte om het groen minder te maaien en ruiger te laten worden. Op grasvelden die inwoners gebruiken, bijvoorbeeld om te sporten, moet het gras juist kort zijn. Ook langs wegen is ruig groen niet handig. Dat maakt de weg minder overzichtelijk.

  • Wanneer ga ik veranderingen zien?

    Vanaf het voorjaar 2023 gaan we in heel Zaanstad op de nieuwe manier maaien en een aantal grasvelden laten verruigen.

  • Waarom verandert het maaibeleid?

    De gemeente wil de biodiversiteit vergroten. Dit komt de flora en fauna, zoals bijen, andere insecten en vogels ten goede.

    Minder vaak maaien is duurder dan vaker maaien, omdat het maaisel moet worden afgevoerd en verwerkt tot compost. Dat is duurder dan het maaisel laten liggen. De gemeenteraad heeft meer geld ter beschikking gesteld voor het nieuwe, natuurvriendelijker maaien.

  • Hoe is de keuze voor de te veranderen plekken gemaakt?

    Niet alle plekken zijn geschikt om minder te maaien. Gekeken is naar:

    • de omvang van de machines, waarmee we het onderhoud doen;
    • de plekken (stadsranden, doorgaande routes en in de woonwijken);
    • behoud van de functie van een plek (bijvoorbeeld speelplek, hondenuitrenplek);
    • de bodemomstandigheden en grondwaterstanden. Gekeken is op welke plekken de meeste kans op succes is.
  • Blijft het nog wel veilig?

    Ja. We gaan regelmatig kijken bij de verschillende plaatsen, waar we op een andere manier gaan maaien. Als sprake is van een onveilige situatie of die dreigt te ontstaan, dan ondernemen we actie. Het kan dus zijn, dat wij op sommige plekken toch vaker moeten maaien. Denk bijvoorbeeld aan wegen en kruisingen om deze overzichtelijk te houden. Is een plaats volgens jou onveilig, meld het ons dan.

  • Blijven bijvoorbeeld speelplekken en hondenlosloopgebieden nog wel bruikbaar?

    Ja. We blijven zoveel mogelijk plekken maaien, die bewust zijn aangelegd met een duidelijke functie. Denk bijvoorbeeld aan bijvoorbeeld (grote) speelplekken, hondenlosloopgebieden en het maaien van randen langs voet- en fietspaden.

  • Kunnen mijn kinderen nog wel spelen?

    Ja. We blijven speelplekken, volleybalveldjes en trapveldjes, die we daar bewust hebben aangelegd, maaien.

  • Komen er meer teken voor in het langere gras?

    Nee. Teken zitten vooral in (de buurt van) bossen, omdat ze de vochtige onderlaag nodig hebben om te overleven. Uit recente onderzoeken bleek, dat ook met het nieuwe maaibeleid, de toename van teken niet meer gaat stijgen dan nu het geval is. Dat komt omdat we nog steeds twee keer per jaar maaien en veel maaisel afvoeren. 

    Het risico van besmette teken aandacht blijft wel aandacht vragen. De laatste jaren hebben we in heel Nederland te maken met een stijging van het aantal teken. Wij raden je aan jezelf en jouw huisdieren regelmatig te controleren. Bij verschillende dierenspeciaalzaken zijn middelen te koop. Die zorgen ervoor dat jouw huisdier beter beschermd is.

  • Doordat het gras lang is, ruimen hondeneigenaren de hondenpoep niet op. Mag dit?

    Nee, op geen enkele plek in Zaanstad is dit toegestaan en dat blijft zo. De gemeente roept hondeneigenaren op de poep van hun hond op te ruimen. Samen houden we Zaanstad schoon! Als hondeneigenaren niet de poep van hun hond opruimen, lopen ze de kans om een boete te krijgen.

  • Mag ik zelf het gras maaien en faciliteert de gemeente hierin?

    Ja, het is mogelijk om zelf het gras maaien. De gemeente kan jou hierbij ook advies geven. Stem voordat je begint altijd jouw plannen eerst af met de gemeente en jouw buren. Laat jouw plannen aan ons weten, via onze mailbox groenadoptie@zaanstad.nl. Dan nemen wij zo snel mogelijk contact met je op.

  • Ik ben het niet eens met de veranderingen in mijn buurt. Wat kan ik hier tegen doen?

    Het is een besluit van de gemeenteraad. Wil je de verandering in jouw buurt niet? In overleg kunnen we (binnen de kaders die de raad heeft gesteld) kijken of we iets kunnen aanpassen om aan jouw bezwaren tegemoet te komen. Neem dan contact op met de uitvoerder groen of groenbeheerder van Wijkbeheer & Onderhoud. Dat kan via de website van de gemeente Zaanstad of via telefoonnummer 14075.

  • Wordt ook bij bomen en andere obstakels zoals paaltjes en bankjes gemaaid?

    Ja, we maaien ook bij bomen en andere obstakels. Dat gebeurt twee tot vier keer per jaar.

    Om beschadigingen bij bomen te voorkomen wordt gemaaid met beschermkappen. Dit wordt gedaan door een specialist.

    Denk je dat het gras rond bomen en obstakels wordt overgeslagen? Maak dan een melding via slim melden.

  • Waar kan ik terecht met vragen of meldingen?

    Omdat we minder gaan maaien kan het gras in jouw buurt in de toekomst hoger komen te staan. Je hoeft dan geen melding te doen bij de gemeente, tenzij het gevaarlijke (verkeers)situaties oplevert. Dan horen we dat graag en gaan we er als dat nodig is mee aan de slag. Voor vragen over onveilige situaties, neem contact op met de gemeente Zaanstad. Dat kan via telefoonnummer 14075. Als je een melding wilt doen over bijvoorbeeld maaien, kan dat via de website van de gemeente Zaanstad.

Hoog contrastToegankelijkheidsverklaringGa naar Zaanstad.nl